Był to fort pancerny, jednowałowy, bardzo silnie uzbrojony (4 armaty kal. 80 mm, 8 armat kal. 120 mm, 6 armat kal. 150 mm, 12 karabinów maszynowych). Fort posiadał stałą załogę w liczbie 220 żołnierzy artylerii dowodzonych przez 4 oficerów, oraz 230 żołnierzy piechoty stanowiącej jego wsparcie dowodzonych przez 4 oficerów liniowych. Zaplecze sanitarne fortu stanowił 1 lekarz i 2 sanitariuszy a obsługę techniczną stanowił telefonista oraz 4 saperów tzw. pionierów.

W nocy z 7/8 października 1914 r., w skutek silnego ostrzału i niespodziewanego ataku, wojska rosyjskie podeszły na  odległość ok. 300 mod fortu. W wielogodzinnej walce poległo 1800 żołnierzy rosyjskich a straty załogi fortu wyniosły 20 poległych, 2 zaginionych i 75 rannych. Fort IV Optyń ściśle współdziałał z Fortem III Łuczyce. Ogniem swoich dział flankował przedpola fortów Łuczyce i Grochowce. Był fortem samodzielnym nie posiadał fortów pomocniczych.

Aktualnie fort udostępniony jest dla zwiedzających a stopień jego zniszczenia wynosi ok. 80%. Zachowały się jednak szczątki koszar szyjowych, poprzecznice ze schronami oraz resztki schronu centralnego a także zniszczone stanowisko baterii pancernej. Dobrze zachowały się elementy ziemne, min sucha fosa. Co ciekawe zachowała się również żelazna krata zabezpieczająca boczne wejście do koszar.

Latem 1998 roku na forcie tym została odnaleziona ważąca 12 ton pancerna kopuła wieży obserwacyjnej zachowana w idealnym stanie, którą teraz można podziwiać na dziedzińcu Klubu Garnizonowego w Przemyślu przy ul Grodzkiej.

Z uwagi na dobry dojazd fort ten jest dość często odwiedzanym miejscem.